Πώς να πετύχεις τις επιθυμητές αλλαγές στη ζωή σου και πώς να αντέξεις όταν η δύναμη της θέλησης και το κουράγιο εξαντλούνται

του Γιάννη Αραχωβίτη (SuccessMentor)

 Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι το να χτίσεις συνήθειες ή να αλλάξεις την συμπεριφορά σου είναι μόνο θέμα θέλησης και κινήτρων /κινητοποίησης. Αλλά όσο περισσότερο ασχολούμαι / μελετάω τη συμπεριφορά ανθρώπων και πως μπορούμε να βελτιωθούμε , τόσο περισσότερο διαπιστώνω ότι ο κυριότερος συντελεστής στην αλλαγή συμπεριφοράς είναι το περιβάλλον.

Ας εξετάσουμε μερικές επιστημονικές έρευνες.

ΘΕΛΗΣΗ εναντίον ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Η Αν Θορντάικ είναι σύμβουλος υγείας στο γενικό νοσοκομείο της Μασαχουσέτης στη Βοστώνη. Αυτή και οι συνεργάτες της διεξήγαγαν μια έρευνα έξι μηνών που δημοσιεύτηκε στο Αμερικάνικο Περιοδικό Δημόσιας Υγείας.

Η έρευνα έγινε στην καφετέρια του νοσοκομείου, ήταν μυστική (οι άνθρωποι που συμμετείχαν δεν το ήξεραν) και βοήθησε χιλιάδες ανθρώπους να αποκτήσουν συνήθειες διατροφής χωρίς αν απαιτηθεί καθόλου η προσωπική τους θέληση ή προσπάθεια.

Διαβάστε τι έκαναν…

Η Θορντάικ και η ομάδα της πρότειναν να αλλάξει ο τρόπος έκθεσης των προϊόντων διατροφής. Υπήρξαν διάφορες φάσεις στην εξέλιξη της έρευνας αλλά αυτό που κυριολεκτικά μου τράβηξε την προσοχή ήταν αυτό που η Θορντάικ ονομάζει «αρχιτεκτονική της επιλογής». Ό όρος ακούγεται βαρύγδουπος αλλά το σημαντικότερο είναι η μεγάλη αλλαγή που πέτυχαν μέσω της χρήσης της.
 
Η επίδραση της «Αρχιτεκτονικής της Επιλογής»

Οι ερευνητές άρχισαν με το να αλλάζουν τις επιλογές των ποτών στην καφετέρια. Αρχικά υπήρχαν τρία κύρια ψυγεία που ήταν γεμάτα με σόδα. Οι ερευνητές πρόσθεσαν μπουκάλια με νερό σε αυτά και έβαλαν επίσης και σε άλλα μέρη στο δωμάτιο.
Το σχήμα πιο κάτω δείχνει πως ήταν η καφετέρια πριν την αλλαγή (σχήμα Α) και πως ήταν μετά τις αλλαγές (σχήμα 2). Τα μαύρα κουτιά δείχνουν σημεία όπου έβαλαν διαθέσιμο νερό.

Image Source: American Journal of Public Health, April 2012.

Διαβάστε τι έγινε σε όλες τις φάσεις του πειράματος και δείτε πως και εσείς μπορείτε να ωφεληθείτε. Ποιες απλές τεχνικές, φέρνουν σημαντικά αποτελέσματα..

Για τρείς μήνες , ο αριθμός των πωλήσεων της σόδας έπεσε κατά 11.4 %. Εν τω μεταξύ οι πωλήσεις νερού αυξήθηκαν κατά 25.8%. παρόμοιες αλλαγές έγινα και σε άλλες επιλογές  τροφίμων. Κανένας δεν είπε τίποτα στους επισκέπτες που έτρωγαν στην καφετέρια. Οι ερευνητές απλώς άλλαξαν το περιβάλλον και οι άνθρωποι ακολούθησαν φυσιολογικά.

Ο συνήθης ισχυρισμός για την αλλαγή συνηθειών είναι ότι χρειάζεσαι σιδερένια θέληση, παρακίνηση και πειθαρχεία. Αλλά έρευνες σαν την πιο πάνω δείχνουν το πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του περιβάλλοντος.

Η διαμόρφωση του περιβάλλοντος γίνεται πιο σημαντικός όταν καταλάβεις τις ημερήσιες διακυμάνσεις της δύναμης της θέλησης.

Ο μυς της Θέλησης

Δεκαετίες ερευνών έχουν αποδείξει ότι η θέληση δεν είναι κάτι που το έχεις ή δεν το έχεις αλλά κάτι που μπορεί να εξαντληθεί και να ξαναφορτιστεί. Όπως οι κουρασμένοι μύες στο τέλος της εκγύμνασης στο γυμναστήριο, η δύναμη της θέλησης μπορεί να μειωθεί  αν την πολυχρησιμοποιήσουμε.

Ένα κλασικό παράδειγμα μπορούμε να βρούμε παρατηρώντας τους μαθητές των πανεπιστημίων. Κατά την διάρκεια των εξεταστικών χρησιμοποιούν όλη την θέληση για να μελετήσουν με αποτέλεσμα όλα τα υπόλοιπα να καταρρέουν. Βλέπετε να τρώνε ότι βρουν κοντά τους, να παραμελούν την εμφάνισή τους, να αρχίζουν το κάπνισμα, δεν βρίσκουν τη δύναμη να αλλάξουν ρούχα, να ξυριστούν. Δεν έχουν τη δύναμη της θέλησης  (δεν επαρκεί) για να τα καταφέρουν καλά σε όλα.

Συνήθως δεν σκεφτόμαστε την δύναμη της θέλησης και των κινήτρων σαν κάτι που έχει τέλος (όρια) και επηρεάζεται από όλα τα άλλα πράγματα που κάνουμε σε καθημερινή βάση, αλλά ακριβώς έτσι είναι που δουλεύει.

Και εδώ είναι που η Δύναμη της Θέλησης και η Αρχιτεκτονική των Επιλογών συναντιόνται.

Η Αρχιτεκτονική των Επιλογών στην καθημερινότητα

Όταν η δύναμη της θέλησης είναι «κουρασμένη», εξαντλημένη, είναι πολύ πιθανόν να πάρεις αποφάσεις βασισμένες και επηρεασμένες από το περιβάλλον τριγύρω σου. Λογικό είναι , όταν νοιώθεις εξουθενωμένος, άδειος και στρεσαρισμένος δεν θα προσπαθήσεις και πολύ για να μαγειρέψεις κάτι πολύπλοκο και υγιές ή να πας στο γυμναστήριο. Επιλέγεις το ευκολότερο.
Και αυτό σημαίνει ότι αν πάρεις λίγο χρόνο και οργανώσεις το δωμάτιό σου, το γραφείο σου, την κουζίνα σου και άλλες πτυχές της ζωής σου, τότε αυτή η ρύθμιση στη Αρχιτεκτονική των Επιλογών σου θα σε οδηγήσει σε ακόμα καλύτερες επιλογές στη ζωή σου ακόμα και όταν δεν έχεις τη δύναμη της θέλησης, το κουράγιο, να αντισταθείς στις πρόχειρές, εύκολες και πιθανόν «κακές» συνήθειες.
Προσωπικά (SuccessMentor) εστιάζω στις τεχνικές αλλαγών των συνηθειών. Γιατί αν περιορίσουμε τις «κακές» συνήθειες και από την άλλη αυξήσουμε τις «καλές» συνήθειες, τότε είμαστε στο δρόμο της βελτίωσης σε κάθε τομέα της ζωής. Για να το καταφέρει κάποιος όμως δεν είναι εύκολο και απλό. Το έχουμε βιώσει όλοι με τις αποτυχημένες προσπάθειες στη δίαιτα, στη μελέτη, στο γυμναστήριο, στον έλεγχο της συμπεριφοράς μας κ.λ.π. Για αυτό αξίζει και παραξίζει  να μπορούμε να ελέγχουμε αυτό το κομμάτι του εαυτού μας. Ο Αριστοτέλης είπε «Είμαστε ότι συχνά κάνουμε»-το αποτέλεσμα των συνήθειών μας.
Σημ: όπως προείπα υπήρξαν διάφορα στάδια της έρευνας τα οποία δεν τα αναφέρω εδώ. Μαζί με άλλα στοιχεία, θα αποτελέσουν μέρος ενός σεμιναρίου που θα σας δώσει τη δυνατότητα να πετύχετε πολλά, με συγκριτικά ευκολότερο τρόπο.